WSPIERANIE RODZINY I SYSTEM PIECZY ZASTĘPCZEJ

2016-02-25 19:15:13

ASYSTENT RODZINY

Ustawa z dnia 9 czerwca o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej (Dz. U. Nr 149, Poz. 887) wprowadza do systemu pomocy społecznej funkcję asystenta rodziny.

Jest to nowe rozwiązanie i w założeniu ma ono pełnić inną rolę niż pracownik socjalny. Asystent w swojej pracy ma być bliżej rodziny i jej problemów, nienormowany czas pracy asystenta ma być dostosowany do rytmu życia rodziny i jej realnych potrzeb. Główną jego rolą jest pomoc rodzinom z małoletnimi dziećmi, w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, socjalnych, w tym prowadzeniu gospodarstwa domowego, planowania wydatków i innych obowiązkach rodzicielskich. Praca z rodziną kończy się wraz z osiągnięciem przez rodzinę umiejętności samodzielnego, prawidłowego wypełniania funkcji opiekuńczo – wychowawczych. Swoim działaniem asystent może obejmować zarówno rodziny biologiczne jak i zastępczo – spokrewnione.

W świetle wyżej wymienionej Ustawy, rolą asystenta rodziny jest całościowe wspieranie rodziny wychowującej dzieci, zagrożonej wykluczeniem społecznym, poprzez zmianę stosunku osób w rodzinie do własnej sprawności, podniesienie ich samooceny, wzbudzenie wiary we własne siły, a także pomoc w wykonywaniu najprostszych czynności, składających się na proces prowadzenia gospodarstwa domowego. W swoich działaniach asystent powinien się kierować nadrzędnym celem, jakim jest: pomoc rodzinie w zachowaniu jej integralności, przeciwdziałanie konieczności umieszczenia dzieci w opiece zastępczej, poprzez pomoc w osiągnięciu przez rodzinę podstawowego poziomu stabilności życiowej, umożliwiającej jej wychowywanie dzieci. Jego praca powinna wspomagać rozwój kompetencji wszystkich członków rodziny – rodziców i dzieci, czemu będzie sprzyjało indywidualne podejście do rodziny i jej problemów. Gdy jednak dochodzi do sytuacji, w której dzieci umieszczane są czasowo poza rodziną biologiczną, zadania asystenta skupiają się na współpracy z rodziną zastępczą lub koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej, odpowiedzialnym za dziecko umieszczone w instytucji sprawującej pieczę zastępczą.

Asystent rodziny prowadzi pracę z rodziną w miejscu jej zamieszkania lub w miejscu wskazanym przez rodzinę. Praca w szczególności prowadzona jest w formie:

1. konsultacji i poradnictwa specjalistycznego,
2. terapii i mediacji,
3. usług dla rodzin z dziećmi, w tym usług opiekuńczych i specjalistycznych,
4. pomocy prawnej, szczególnie w zakresie prawa rodzinnego,
5. organizowania dla rodzin spotkań, mających na celu wymianę ich doświadczeń oraz zapobieganie izolacji, zwanej dalej „grupami wsparcia” lub „grupami samopomocowymi”.

RODZINNA PIECZA ZASTĘPCZA

W sytuacji konieczności odebrania dziecka z rodziny naturalnej, powinno ono zostać powierzone rodzinnej pieczy zastępczej (rodzina zastępcza lub rodzinny dom dziecka). Rodzinna piecza zastępcza to zespół osób, instytucji i działań, które mają na celu zapewnienie czasowej opieki i wychowania dzieciom w przypadku niemożności sprawowania opieki i wychowania przez rodziców.

W ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zostały wyodrębnione różne formy opieki:

1. spokrewnione (małżonkowie lub osoba, będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka, tj. babcia, dziadek, brat, siostra)
2. niezawodowe (małżonkowie lub osoba, nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka),
3. zawodowe (małżonkowie lub osoba, nie będący wstępnymi lub rodzeństwem dziecka), a wśród nich:
   • pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego (umieszcza się w nich nie więcej niż 3 dzieci, w razie konieczności umieszczenia rodzeństwa, za zgodą rodziny zastępczej jest dopuszczalne umieszczanie w tym samym czasie większej liczby dzieci - na pobyt okresowy, do czasu uregulowania ich sytuacji prawnej, nie dłużej niż na 4-8 miesięcy lub do zakończenia postępowania sądowego o: powrót dziecka do rodziny, przysposobienie, umieszczenie w rodzinnej pieczy zastępczej).
   • specjalistyczna (umieszcza się w niej dzieci legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz dzieci na podstawie ustawy z dnia 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, tj. niedostosowanych społecznie; w rodzinie tej może wychowywać się w tym samym czasie nie więcej niż 3 dzieci).
4. rodzinny dom dziecka (może w nim przebywać łącznie 8 dzieci oraz osób, które osiągnęły pełnoletność przebywając w pieczy zastępczej).

Funkcję rodziny zastępczej mogą pełnić zarówno pary małżeńskie, jak i osoby niepozostające w związku małżeńskim, jeżeli:

1. dają rękojmię należytego sprawowania pieczy zastępczej;
2. nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej, oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona;
3. wypełniają obowiązek alimentacyjny - w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego;
4. nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych;
5. są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej lub prowadzenia rodzinnego domu dziecka, wystawionymi przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej;
6. przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
7. zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspakajanie jego indywidualnych potrzeb, w tym:
   • rozwoju emocjonalnego, fizycznego i społecznego,
   • właściwej edukacji i rozwoju zainteresowań,
   • wypoczynku i organizacji czasu wolnego.

Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe. W przypadku rodziny zastępczej niezawodowej (niespokrewnionej), co najmniej jedna osoba tworząca tę rodzinę musi posiadać stałe źródło dochodów.

Dodatkowo przy doborze rodziny zastępczej dla dziecka uwzględnia się:

1. osoby spokrewnione lub spowinowacone z dzieckiem, jeżeli dają gwarancję poprawy sytuacji dziecka,
2. przygotowanie kandydatów do pełnienia funkcji rodziny zastępczej,
3. odpowiednią różnicę wieku między kandydatami do pełnienia funkcji rodziny zastępczej a dzieckiem,
4. poziom rozwoju i sprawności dziecka, wymagania w zakresie pomocy profilaktyczno-wychowawczej lub resocjalizacyjnej oraz możliwości zaspokajania potrzeb dziecka
5. zasadę nie rozłączania rodzeństwa,
6. w miarę możliwości opinię wyrażoną przez dziecko.

Umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej następuje na podstawie:

1. orzeczenia sądu opiekuńczego
2. na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka, na podstawie umowy cywilno-prawnej, zawartej między rodziną zastępczą a starostą właściwym ze względu na miejsce zamieszkania rodziny

Autor: Adamczyk Marta