Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych działa w oparciu o przepisy art. 4 ust. 3 Ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2012r. poz. 1356 ze zmianami).
Komisja obejmuje zasięgiem swojego działania teren gminy Iwkowa.
Zakres działania Komisji
Podstawowym zadaniem komisji jest prowadzenie działań związanych z profilaktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu, a w szczególności zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla takich osób. Podejmowane działania mają za zadanie wsparcie osób uzależnionych i ich rodzin, kształtowanie zdrowego stylu życia oraz pomoc rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych. Komisja uprawniona jest do podejmowania czynności zmierzających do sądowego orzeczenia o zastosowaniu wobec osoby uzależnionej od alkoholu, zobowiązania poddania się leczeniu odwykowemu. Ponadto, Komisja realizuje określone ustawowo zadania gminy w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, które w szczególności obejmują:
-
prowadzenie działań zmierzających do poddania się leczeniu odwykowemu osób, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich, uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny;
- zwiększanie dostępności pomocy terapeutycznej i rehabilitacyjnej dla osób uzależnionych od alkoholu,
- udzielanie rodzinom, w których występują problemy alkoholowe, pomocy psychospołecznej i prawnej, a w szczególności ochrony przed przemocą w rodzinie,
- prowadzenie profilaktycznej działalności informacyjnej i edukacyjnej,
- wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych,
- podejmowanie czynności wobec rodziny dotkniętej przemocą w oparciu o procedurę „Niebieskiej Karty”.
Komisja opiniuje projekty uchwał dotyczące:
-
liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem ich sprzedaży,
- zasad usytuowania na terenie miasta miejsc sprzedaży i podawania napojów alkoholowych,
- Gminnego Programu Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na dany rok.
- oraz opiniuje wydawanie zezwoleń na prowadzenie sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży. Wyrażenie opinii następuje w drodze postanowienia.
Zobowiązanie do leczenia odwykowego.
Celem instytucji sądowego zobowiązania osób uzależnionych od alkoholu do leczenia odwykowego jest motywowanie do podjęcia terapii uzależnienia. Podstawę prawną zobowiązania do leczenia stanowią artykuły od 24 do 36 ustawy z dnia 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Powyższą procedurę wdraża się wobec osób uzależnionych od alkoholu, które w związku z nadużywaniem alkoholu powodują rozkład życia rodzinnego, demoralizację małoletnich uchylają się od pracy albo systematycznie zakłócają spokój lub porządek publiczny. Zobowiązanie nie ma charakteru przymusu prawnego. Przymus stosowany jest na etapie doprowadzania osoby uzależnionej od alkoholu na badanie przez biegłego, na rozprawę w sądzie i do zakładu leczniczego na podjęcie kuracji, jeśli odmawia ona współpracy. Nie ma jednak możliwości prawnych ani organizacyjnych zatrzymania pacjenta w zakładzie lecznictwa odwykowej wbrew jego woli. Do przyjęcia zgłoszenia i wszczęcia postępowania zobowiązana jest gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych właściwa dla miejsca zamieszkania lub pobytu osoby, której dotyczy postępowanie.
Jak wyglądają procedury uruchamiane przez Komisję?
-
Przyjęcie zgłoszenia o przypadku występowania nadużywania alkoholu połączonego z: powodowaniem rozkładu życia rodzinnego, demoralizacją małoletnich, uchylaniem się od pracy albo systematycznym zakłócaniem spokoju lub porządku publicznego. Zgłoszenia takiego może dokonać każda zainteresowana osoba lub instytucja.
- Wezwanie osoby nadużywającej alkoholu na rozmowę z członkami Komisji.
- Skierowanie w/w osoby na badanie przez biegłego w celu wydania opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu i wskazania rodzaju zakładu leczniczego.
- Przygotowanie dokumentacji dotyczącej postępowania dla sądu. Dokumentacja powinna zawierać: opinię wydaną przez biegłego, jeżeli badanie zostało przeprowadzone, protokół z rozmowy przeprowadzonej z osobą zgłaszającą przypadek
- nadużywania alkoholu, protokół z rozmowy z osobą uzależnioną, (jeżeli do takiej rozmowy doszło), dokumenty pochodzące z wywiadu środowiskowego.
- Złożenie wniosku do sądu rejonowego.
Procedura zobowiązania do leczenia odwykowego:
I. Zgłoszenie:
Aby zgłosić osobę na leczenie odwykowe, należy wypełnić WNIOSEK i złożyć go w Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Wniosek może złożyć osoba lub instytucja (np. członek rodziny, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, policja, prokuratura, szkoła, zakład pracy, kurator, izba wytrzeźwień). Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, na leczenie odwykowe można skierować osobę, która:
-
powoduje rozkład życia rodzinnego,
- demoralizuje nieletnich,
- systematycznie zakłóca spokój lub porządek publiczny,
- uchyla się od pracy.
Podczas składania wniosku można podać dane osób mogących być świadkami w sprawie przed sądem.
II. Gromadzenie informacji:
Komisja zbiera informacje na temat osoby zgłoszonej – z policji, izby wytrzeźwień, pomocy społecznej. Komisja może również w trakcie postępowania zapraszać osoby bliskie Uczestnikowi w celu uzyskania istotnych dla sprawy informacji.
III. Zaproszenie na rozmowę:
Na posiedzenie Komisji zapraszana jest osoba zgłoszona. Zaproszenia na rozmowę motywującą wysyłane są zawsze listem poleconym za zwrotnym potwierdzeniem odbioru i jest dwukrotnie awizowane przez Pocztę.
Jeżeli osoba zaproszona na rozmowę zgłosi się na posiedzenie Komisji wówczas jest informowana o wpłynięciu wniosku i celu spotkania oraz motywowana do podjęcia terapii. W przypadku wyrażenia zgody na podjęcie leczenia, osobie zgłaszającej się przedstawiona zostaje propozycja podjęcia terapii w wybranej Poradni Terapii Uzależnienia od Alkoholu i Współuzależnienia. Leczenie jest bezpłatne. W przypadku zaprzestania leczenia i powrotu do nałogu sprawa zostanie skierowana do Sądu.
Jeżeli osoba zgłaszająca się na zaproszenie Komisji oświadcza, iż nie ma problemu alkoholowego, a zgromadzone informacje dowodzą uzależnienia od alkoholu, sprawa kierowana jest do biegłych sądowych, którzy są uprawnieni do orzekania o uzależnieniu (są to: lekarz psychiatra oraz psycholog). Badanie jest bezpłatne (koszty pokrywa Gmina), a jego wynik jest bardzo istotny zarówno dla Komisji, jak i w ewentualnym postępowaniu przed Sądem. Jeżeli z opinii biegłych wynika, że osoba nie jest uzależniona, sprawa przed Komisją jest umarzana. Jeżeli natomiast z opinii biegłych wynika, że dana osoba jest uzależniona, to wówczas sprawa kierowana jest do Sądu.
Jeżeli osoba zaproszona na rozmowę nie zgłosi się, wówczas ponownie wysyłane jest zaproszenie z informacją, iż w przypadku nie stawienia się na posiedzenie Komisji, sprawa zostanie skierowana do właściwego Sądu Rejonowego. Jeżeli osoba zgłoszona nie stawi się dwukrotnie, za trzecim razem wysyła się skierowanie na badanie przez biegłych.
Jeżeli osoba zgłoszona nie zgłosi się na żadne zaproszenie, a zgromadzone informacje dowodzą uzależnienia od alkoholu, wówczas Komisja kieruje do Sądu Rejonowego wniosek o zobowiązanie do leczenia odwykowego.
IV. Kierowanie wniosku o przymusowe leczenie do Sądu Rejonowego:
Procedura sądowego zobowiązania do leczenia odwykowego jest uruchamiana w następujących przypadkach:
-
osoba zgłoszona odmawia podjęcia leczenia odwykowego a opinia biegłych potwierdza uzależnienie od alkoholu;
- jeżeli osoba, która zgodziła się na badanie przez biegłych, nie zgłosi się na nie, a zebrane z wywiadów informacje potwierdzają uzależnienie od alkoholu,
- jeżeli osoba w ogóle nie zgłosi się do Komisji ani na badania do biegłych;
- w przypadku, gdy osoba zgłosi się na wezwanie Komisji i oświadczy od razu, że nie zgadza się na badanie przez biegłych i nie zamierza się leczyć dobrowolnie, a wnioskodawca podaje fakty nadmiernego picia.
V. Sąd Rejonowy:
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, Sąd powinien wyznaczyć pierwszą rozprawę w ciągu miesiąca od wpłynięcia wniosku Komisji o przymusowe leczenie. Jeżeli w danej sprawie brak jest opinii biegłych (bo np. osoba nie zgodziła się na badanie przez biegłych przed Komisją), to Sąd kieruje taką osobę na badanie. Sąd ma uprawnienie do nakazania przymusowego doprowadzenia przez Policję uczestnika na rozprawę, jak również na badanie.
Komisja nie ma wpływu na czas rozpatrzenia sprawy przez Sąd. Ten etap postępowania odbywa się już bez udziału członków Komisji (z pewnymi wyjątkami, gdy Sąd zadecyduje o obowiązku uczestniczenia przedstawiciela Komisji podczas rozpraw). Postępowanie sądowe może się przedłużać np. z powodu nieobecności uczestnika, uchylania się od badania przez biegłych, przedstawiania innych dowodów itp. Należy podkreślić, że Sąd ma pełną swobodę w ocenie dowodów w sprawie, choć zazwyczaj najważniejszym dowodem, który ma wpływ na jej wynik, jest opinia biegłych.
Sąd może na podstawie zebranych dowodów (opinii biegłych, zeznań uczestnika, świadków, wywiadu Policji) wydać następujące orzeczenie:
-
oddalić wniosek, gdy osoba nie jest uzależniona,
- orzec obowiązek leczenia odwykowego w otwartym (niestacjonarnym) zakładzie leczniczym (czyli poradni) lub w zakładzie zamkniętym (stacjonarnym, czyli szpitalu).
Postępowanie przed sądem jest dla osoby uzależnionej bezpłatne.
Sąd orzeka o obowiązku leczenia odwykowego w formie postanowienia, od którego przysługuje apelacja. Postanowienie sądu o zobowiązaniu do leczenia odwykowego w formie pisemnej otrzymuje osoba uzależniona oraz placówka odwykowa, w której ma odbywać się leczenie. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na wniosek może otrzymać odpis postanowienia sądu w danej sprawie. Sądowy obowiązek poddania się leczeniu odwykowemu trwa tak długo, jak tego wymaga cel leczenia, nie dłużej jednak niż dwa lata od uprawomocnienia się orzeczenia sądu. Na czas trwania obowiązku leczenia sąd może ustanowić nadzór kuratora.
Wniosek do Sądu złożyć mogą takie instytucje jak:
-
Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
- Prokuratura.
VI. Zmiana orzeczenia sądu:
Gdy leczenie w warunkach ambulatoryjnych nie przynosi pożądanych efektów, nie jest prawidłowo realizowane przez pacjenta lub zostało przerwane – sąd może zmienić formułę leczenia na stacjonarną w oddziale całodobowym.
Autor: Adamczyk Marta